سالهاست برحضور روان شناس بالینی در مدارس تاکید می شود. حضور برخی مشاوران و کمک آنها به دانش آموزان در زمینه مشکلاتی که در خانه دارند یا دانش آموزان 14 سال به بالا که مشکلات عاطفی پیدا می کنند، هنوز در برخی مدارس امیدواری به توجه به این مسئله را افزایش می دهد، اما زمانی که سن مصرف شیشه در دانش آموزان به 12 سال می رسد و سن فرار به 11 سال کاهش یافته است و دانش آموزان آزادی عمل بیشتری در خصوص هر مسئله ای نسبت به دو نسل قبل دارند، اجازه نمی دهد نسبت به حضور روان شناس در مدارس تا این حد بی تفاوت باشیم و بگذاریم هر روز آسیب های اجتماعی گریبان کودکان و نوجوانان را بیش از هر طیفی بگیرد.

آموزش و پرورش نبود بودجه برای به کار گیری تمام وقت مشاور بالینی در همه مدارس کشور را یکی از دلایل عدم بکارگیری مشاوران بالینی در مدارس عنوان می کند. اما این واقعا توجیه مناسبی برای این حجم از خطری که آینده سازان بدون آینده مشخص این مملکت را تهدید می کند، نیست.

زیرا حضور روانشناس در مدارس به حدی به ضرورت رسیده که همین حالا که ده درصد دانش آموزان با اختلالات مختلف روانی شناسایی شده اند، باید هر چه زودتر توسط سیستم آموزش و پرورش نسبت به اطلاع رسانی و آگاهی از این موضوع به والدین این نوجوانان اقدام شود تا آنها درمانها و مشاوره های لازم را خارج از مدرسه پیگیر باشند. باید به والدین این خطر را گوشزد کنند که کودکتان با بیش فعالی درمان نشده می تواند تمام آینده و روابط اجتماعی و زندگی سالم خود را از دست بدهد. پس بی توجهی والدین و عدم آگاهی آنها دومین عامل قربانی شدن کودکان و نوجوانانی خواهد بود که اختلالات روان شناسی دارند و کسی برای مداوای آنها اقدامی انجام نمی دهد.

با همه این اوصاف روز گذشته،معاون سازمان نظام روان‌شناسی کشور از نیاز جدی ۱۰ درصد جمعیت دانش آموزان به خدمات روانشناختی خبر داد و گفت: درحالی که ۱۲۴ هزار مدرسه در سراسر کشور فعال است، تعداد مشاوران مدارس تنها به ۲۵ هزار نفر می‌رسد.

15 میلیون دانش آموز که رقم بسیار قابل توجهی است و ده درصد در این 15 میلیون نیز رقم بسیار چشم گیری می شود، وارد مدارس شده اند که بسیاری از آنها با ورود به دوره نوجوانی با تغییرات جسمی،شخصیتی،جنسی وعاطفی روبه رو می‌شوند.بنابر اعلام روانشناسان اضطراب،افسردگی، پرخاشگری و بیش‌فعالی شایع‌ترین نوع اختلالاتی است که در بین دانش آموزان به چشم می‌خورد.همین امر باعث شده تا بسیاری از روانشناسان حضور حداقل یک مشاور- روانشناس را در هر مدرسه‌ای نیازی ضروری برای تمامی دانش‌آموزان بدانند.

به گزارش ایسنا،در همین زمینه محمد حاتمی، عضو شورای مرکزی و معاون امور کمیسیون‌ها و نظارت حرفه‌ای سازمان نظام روان‌شناسی کشور عنوان کرده:طبق استانداردهای جهانی ۱۰ درصد از دانش‌آموزان کشور یعنی ۱.۵ میلیون نفر به طور جدی نیاز به خدمات روان‌شناختی دارند و نیاز است تا نظام آموزش و پرورش برای این مسئله برنامه‌ریزی جدی‌تری داشته باشد.او علت این نیاز را در این مسئله دانست که کودکان و نوجوانان از نظر شناختی،رفتاری و هیجانی در سن تحول قرار دارند.

حاتمی توضیح داد:باتوجه به اینکه در سن تحول ممکن است دانش‌آموزان با مسائلی اعم از مشکلات خانوادگی، شرایط نامساعد تحصیلی و...روبه رو باشند،اگر به موقع این مشکلات ارزیابی و بررسی نشود می‌تواند تبدیل به بیماری روانی مزمن شود که فرد را در آینده برای درمان با مشکلات جدی روبه رو کند.

بیش فعالی و اختلال نافرمانی،شایع‌ترین نوع اختلالات دانش‌آموزان

او از نبود برنامه جدی به منظور رفع مشکلات روانی دانش‌آموزان ابراز نگرانی کرد و گفت:به طور قطع یکسری رفتارهای پرخطر و آسیب‌های اجتماعی در کمین کودکان و نوجوانان است و طبیعی است که می‌تواند درصدی از این جمعیت ۱۵ میلیون نفری را تحت تاثیر قرار دهد. اختلالات بیش فعالی، سلوک و یا اختلال نافرمانی مقابله‌ای که از سن ۱۸ سالگی به بعد می‌تواند موجب شخصیت ضد اجتماعی (یکی از خطرناک‌ترین نوع اختلالات) باشد که از شایع‌ترین نوع اختلالات در میان دانش آموزان مبتلا شده است.

معاون امور کمیسیون‌ها و نظارت حرفه‌ای سازمان نظام روان‌شناسی کشور با اشاره به اختلال بیش فعالی که کودک فعالیت بیش از حد دارد و تمرکز و توجه لازم را ندارند، درباره زمان تشخیص و درمان این مشکل توضیح داد و گفت: بیش فعالی اختلال رایجی است که در کودکان و نوجوانان مشاهده می‌شود. ممکن است این مشکل در چهار سالگی وجود داشته باشد و با گذشت زمان مزمن‌تر شود و فرد را در دوران نوجوانی از نظر رفتاری و تحصیلی تحت تاثیر قرار دهد که در این زمان سازگاری فرد با محیط با مشکل مواجه خواهد شد.

کمبود مشاور در مدارس نسبت به تعداد مدارس کشور

حاتمی در ادامه با بیان اینکه به طور مشخص رفتارهای پرخطر در  بین دانش‌آموزان مشاهده می‌شود،غربالگری و نظارت روانشناسی ‌بر دانش آموزان را یکی از نیازهای جدی مدارس دانست و گفت: ۱۲۴هزار مدرسه در سراسر کشور وجود دارد این در حالی است که تعداد مشاوران مدارس تنها به ۲۵ هزار نفر می‌رسد.

آماده‌سازی طرحی برای حضور یک مشاور در هر مدرسه

او با بیان اینکه هر مدرسه‌ای حداقل به یک مشاور-روانشناس نیاز دارد از آماده‌سازی طرحی جهت حضور حداقل یک روانشناس در هر مدرسه خبر داد و بیان کرد:اگر آموزش و پرورش بخواهد فردی را به عنوان مشاور یا روانشناس استخدام کند با مشکلاتی مواجه است. در این طرح که قرار است به آموزش و پرورش ارائه شود هر مدرسه‌ای باید حداقل یک مشاور داشته باشد. مشاورانی که می‌توانند به صورت پاره وقت باتوجه به محل سکونتشان در مدرسه فعالیت کنند.

به گفته او بیش از ۲۵هزار روانشناس زیر نظر سازمان نظام روانشناسی در حال فعالیت هستند که می‌توانند با کنترل استرس، اضطراب و دیگر مشکلات دانش‌آموزان به آن‌ها کمک کنند و رفتارهای پرخطر و بیش فعالی را از طریق این طرح تحت نظر بگیرند و برای پیشگیری و درمان آن‌ها اقدام کنند.

آزمون‌های سلامت روان باید تحت نظر سازمان روانشناسی برگزار شود

 بنابر اعلام وزارت آموزش و پرورش، شرکت در آزمون‌های سلامت روان نیز در دوره اول متوسطه برای همه دانش‌آموزان اجباری است و از این طریق دانش‌آموزانی که نیاز به کار مشاوره‌ای دارند شناسایی می‌شوند. این یکی از معدود اقدامات مثبت آموزش و پرورش در زمینه رسیدگی به مشکلات روان شناسی دانش آموزان است.

  معاون امور کمیسیون‌ها و نظارت حرفه‌ای سازمان نظام روان‌شناسی کشور با بیان اینکه آموزش و پرورش باید آزمون‌های سلامت روان را تحت نظر این سازمان اجرا کند،گفت:اگر این آزمونها دقیق اعمال شود و معیارهای مورد نظر در آن رعایت شود،می‌تواند مفید باشد.

او که معتقد است آزمون‌های سلامت روان باید برای تمامی سنین اجرا شود تاکید کرد: با توجه به اینکه دوران کودکی و نوجوانی سن تحول انسان‌هاست، این آزمون‌ها در هر مقطعی یکسری از اختلالات را بیشتر بروز می‌دهد به همین دلیل آزمون‌ها در هر سنی باید با توجه به شرایط سنی خاص خود انجام شود چراکه در دوران پیش دبستانی رفتارهای حرکتی و بیش فعالی بسیار مشاهده می‌شود.

بر این اساس توصیه می‌شود آموزش و پرورش آزمون‌های سلامت سازمان نظام روانشناسی را به عنوان ناظر خود در این آزمون‌ها انتخاب کند.چرا که هر کار تشخیصی که در این حیطه انجام می‌شود اگر نظارتی بر آن نباشد، شاید نتیجه‌ معتبری هم نداشته باشد. باید دید با اجرای این طرح ها آیا تغییری در زمینه کاهش اختلالات روانی داشن آموزان ایجاد می شود یا خیر.

تا زمانی که آموزش و پرورش ملزم به بکار گیری روان شناسان بالینی در هر مدرسه نشود و رسیدگی جدی به دانش آموزانی که کم و زیاد اختلالات متفاوت روان شناسی دارند صورت ندهد، نمی توان به بهبود وضعیت آنان امید داشت و چه بسا تعداد دانش آموزان درگیر در این اختلالات از این هم بیشتر شود.آموزش و پرورش باید بجنبد و خانواده ها را نیز آگاه کند تا نگذارند تمام بزرگسالی و آینده کودکان و نوجوانانشان به خاطر کوتاهی و بی توجهی آنها از بین برود.